Factcheck: ‘Belastingdiensten krijgen nauwelijks grip op ontduiking via crypto’s’

Crypto’s en belastingen zijn een spannende combinatie. Kan zo makkelijk belasting worden ontdoken met crypto? Zijn alle cryptobezitters belastingfraudeurs? Moet je bewijs kunnen tonen van je cryptowinsten? En wat gebeurt er als je toch wordt ‘gepakt’?

In het FD-artikel van 19 augustus 2024 worden diverse beweringen gedaan. Wat betekent dit en klopt het allemaal?

Offshore beurzen makkelijk in Nederland te gebruiken?

“Cryptobeurzen zoals Binance, Bitfinex en HTX staan niet onder witwastoezicht, en geven geen ongebruikelijke transacties door. Maar ze zijn wel gemakkelijk in Nederland te gebruiken.”

Dit geldt niet voor alle beurzen. Sinds 17 augustus 2023 zijn alle Binance-accounts uit Nederland op non-actief gesteld. Dat betekent dat je niet meer op Binance kunt handelen, en ook niet meer gebruik kunt maken van de andere diensten die het bedrijf biedt.

Crypto zonder meldingen buiten beeld?

“Dus blijft het eenvoudig om de Belastingdienst te ontglippen.”

Als er niet gemeld wordt door de beurs, kun je dan ‘dus’ de Belastingdienst uit beeld houden? Dat is niet zo makkelijk gezegd. Zolang de coins staan te staan, gaat het wellicht goed. Maar ga je ze besteden, dan wordt het een ander verhaal. Risico’s die nu (ook) al bestaan zijn bijvoorbeeld:

vragen van de bank als je casht - en bij onbevredigend antwoord, een melding aan de FIU;
leven van de lucht: als je naast je crypto geen verklaarbaar groot inkomen of vermogen hebt maar wel dito bestedingen, kan de Belastingdienst vragen stellen.

Zie ook: ‘Waarom zou je cryptobezit alsnog melden bij de Belastingdienst? 3 risico’s’

Wat zijn de ‘DAC8’ regels die vanaf 2026 gaan gelden?

“En ook als in 2026 de EU-regels ingaan, blijven er naar verwachting offshorecryptobeurzen beschikbaar.”

Wat betekent dit? In 2026 gaat de Europese richtlijn (‘DAC8’) werken die automatische gegevensuitwisseling mogelijk maakt tussen de lidstaten. Onder de radar blijven wordt vanaf dan lastiger.

Welke belasting wordt ontdoken?

“Bitcoinbezitters kunnen op de zwarte markt horloges en andere luxe producten kopen, of in belastingparadijzen dure jachten, villa’s, en Lamborghini’s, zonder dat belastingdiensten ervan weten. Over roerende goederen had in eigen land btw moeten worden afgedragen, de buitenlandse villa zou moeten meetellen voor de vermogensbelasting.”

Of er Nederlandse btw had moeten worden betaald, hangt ervan af waar bijvoorbeeld het jacht wordt gekocht en of het in dat land blijft. En over een buitenlandse villa moet alleen box 3 worden betaald als Nederland géén belastingverdrag met dat land heeft. In die verdragen wordt namelijk standaard geregeld dat onroerend goed in het buitenland in dat andere land belast is. Met de meeste landen heeft Nederland een dergelijk verdrag. Maar met belastingparadijzen, zoals Monaco, is er niet zo'n verdrag. Dan is die woning inderdaad in Nederland belast.

Mag de Belastingdienst 5 jaar terug of zelfs 12 jaar?

“Belastingexperts waarschuwden in 2022 al dat Nederlanders hun munten moesten opgeven, om boetes te voorkomen. De Belastingdienst mag tot vijf jaar terugkijken.”

Dat het opgeven van cryptobezit het opleggen van boetes voorkomt, is zeker waar. Of de Belastingdienst ‘maar’ 5 jaar kan terugkijken en daarover navorderingsaanslagen opleggen, is niet zo zeker. Als het vermogen ‘in het buitenland’ wordt aangehouden, kan de fiscus namelijk 12 jaar terug. Maar waar ‘staat’ de crypto?

Extern beheerd

Waarschijnlijk hangt dit ervan af waar de exchange zit wanneer het gaat om coins die door de exchange beheerd worden (‘custodial wallet’). Dus bijvoorbeeld bij Bitvavo in Nederland (5 jaar) en bij Binance in het buitenland (12 jaar). Dit kun je vergelijken met een aandelenportefeuille die door een bank beheerd wordt. De locatie van de bank is dan doorslaggevend.

Eigen beheer

Als je de coins zelf beheert (‘non-custodial’ of ‘self-custodial’), zal je eigen locatie vermoedelijk de doorslag geven, dus meestal Nederland (5 jaar). Hier kan een vergelijking worden gemaakt met geld dat je niet door de bank laat beheren maar in contanten thuis bewaart. Als dat 'thuis' in Nederland is, geldt de kortere navorderingstermijn (5 jaar).

Zie meer uitleg over (non-)custodial wallets bijvoorbeeld hier.

Moet je je behaalde winsten aantonen?

“De Hoge Raad bepaalde in juni dat beleggers belasting betalen over hun daadwerkelijke rendement, in plaats van hun fictieve. Beleggers moeten hun winsten kunnen aantonen, met screenshots van hun cryptowallets op peildatum 1 januari.”

Wanneer moet je wat aantonen? En zo ja, wat moet je dan aantonen?

de hoofdregel blijft voorlopig dat forfaitair rendement belast is, anno 2024 36% over zeg maar 6% fictieve opbrengst. Alleen als je een lagere opbrengst had, heeft het zin om dat aan te tonen.
met het toekomstige box 3-systeem zal dit anders worden: volgens het wetsvoorstel wordt vanaf 2027 het totale werkelijke rendement belast, inclusief het indirecte rendement (de waardeontwikkeling). Zie meer bijvoorbeeld ‘Box 3: een overzichtsartikel met de belangrijkste verwijzingen box 3 vanaf 2027’.

Zijn screenshots dan voldoende?

je moet aantonen wat je hebt verdiend zowel aan ‘cashflow’ – denk aan rentes of stakinginkomsten – maar ook aan waardeveranderingen. Daarvoor zijn alle tussenliggende transaacties van belang. Met alleen de screenshots kom je er dus niet, ook de exports zijn nodig.

Meer over de ‘juni-arresten’ of ook wel de ‘D-Day arresten’ lees je in 'Hoge Raad repareert box 3: werkelijk herstel'.

Kun je nog melden na 2026?

“In Europa ontbreken cijfers, maar de Europese Commissie maakt zich zorgen en komt in 2026 met regels. Cryptobedrijven moeten transacties dan delen met overheden. ‘Veel cryptogebruikers die significante winsten maken, blijven nu onder de radar van nationale belastingdiensten’”

..en kun je dan nog veilig melden? Strikt genomen kan dat nu al niet meer vanwege de inperkingen van de inkeerregeling. Maar of een melding ‘vrijwillig’ is maakt nog steeds uit. Als het zo is dat na invoering van DAC8 informatie-uitwisseling voorzienbaar is, dus de Belastingdienst u onvermijdelijk op het spoor zal raken, is een vrijwillige melding te laat. Meer hierover lees in ‘Crypto-inkeer straks te laat door informatie-uitwisseling (DAC8)?’

Zijn cryptobezitters boeven?

“Overigens betalen de meeste cryptobezitters naar het schijnt netjes belasting. En waar wordt ontdoken, gaat het niet altijd om kwade opzet”

Een mooie om mee af te sluiten: nee cryptobezitters zijn niet allemaal boeven. De meeste niet zelfs. En wie zich wel in het nauw gedreven voelt, kan zich (nu nog) melden. Behalve de over vraag wat ‘rendement’ is geldt nog steeds wat ik schreef in ‘Inkeren anno 2022 – mogelijkheden en gevolgen'.

Bron: FD-artikel van 19 augustus 2024, ‘Belastingdiensten krijgen nauwelijks grip op ontduiking via crypto’s’