'Boete en naheffing is verboden dubbele bestraffing'

Het mensenrechtenhof EHRM heeft in zaak tegen Kroatië geoordeeld dat een naheffing van accijns, naast een boete, een niet toegelaten dubbele bestraffing vormt. De tweede boete is in dit geval gemaskeerd als belastingheffing.

Om vast te stellen of een sanctie een ‘punitief’ is oftewel een (dubbele) ‘bestraffing’ oplevert, kijkt het EHRM naar de zogenoemde Engelcriteria. Dit is niet zweverig bedoeld, maar verwijst naar een oudere zaak tegen Nederland waarin is omschreven hoe moet worden vastgesteld of sprake is van een straf, ongeacht het etiket dat erop geplakt wordt (Engel e.a. tegen Nederland, uit 1976).

Het EHRM concludeert in dit geval dat de verhoging van de te betalen accijnzen een reactie is op illegaal oliegebruik. En dat dit niet alleen een compenserende, maar ook een afschrikwekkende en bestraffende functie heeft. Dat is voldoende om het punitieve karakter vast te stellen.

Alleen als de twee procedures – de boeteprocedure en de naheffingsprocedure – een integraal systeem vormen, is bestraffing via twee wegen toegestaan. Redengeving daarachter is dat dan over en weer rekening kan worden gehouden met de twee straffen zodat deze proportioneel blijft, en dat het voor de bestrafte voorzienbaar is.

Het EHRM komt in deze zaak tot het oordeel dat klager twee maal voor hetzelfde feit is gestraft en dat hij onevenredige schade heeft geleden als gevolg hiervan. Daarom is sprake van een schending van artikel 4 van [Protocol nr. 7]* bij het EVRM.

*Kanttekening voor de Nederlandse situatie, is dat Nederland dat specifieke protocol nooit heeft ondertekend waardoor het verbod van ‘ne bis in idem’ niet via die weg op Nederland van toepassing is. Wel is het van toepassing via de weg van het BUPO-verdrag en het EU Handvest.

Bron:

*BijzonderStrafrecht.nl: https://www.bijzonderstrafrecht.nl/home/boete-naheffing-accijns-dubbele-bestraffing

*EHRM Miloševi? v. Croatia, nr. 12022/16, 31 August 2021 http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-211596

Zie origineel bericht op LinkedIn.