Terug naar Korte berichten 9 April 2025

‘Belastingdienst heeft voldoende instrumenten voor woonplaatsonderzoek’ ..maar hoe zit het met de privacy?

Geschreven door: Vanessa Huygen

‘Belastingdienst heeft voldoende instrumenten voor #woonplaatsonderzoek’

..maar hoe zit het met de #privacy?

Het Kabinet laat in reactie op een motie van Tweede Kamerleden Idsinga/Van Eijk inzake vaststelling fiscale woonplaats weten dat er voldoende middelen bestaan om onderzoek te doen naar iemands fiscale woonplaats. Veelal gaat het daarbij om personen die menen geëmigreerd te zijn, maar waar de Belastingdienst twijfels over heeft.

In de ‘Evaluatie vaststelling fiscale woonplaats’* merkt het Kabinet op:

‘Pas het alsjeblieft niet aan’

"De open norm van art. 4 AWR sluit aan bij de werkelijkheid. Een wijziging hierin zou, afhankelijk van waar het zwaartepunt komt te liggen, tot onvoorziene gevolgen kunnen leiden en de positie van de burger dan wel de inspecteur kunnen verslechteren."

“Met de open norm sluit wetgeving zoveel mogelijk aan bij de werkelijkheid. (…) Deze open norm maakt het daarnaast mogelijk voor belanghebbenden om op basis van de vrije bewijsleer aannemelijk te maken wat hun fiscale woonplaats is.”

Klinkt prachtig, maar dit maakt de uitkomst in de praktijk in grensgevallen lastig voorspelbaar.

Privacy risico's

Een dergelijk onderzoek vraagt veel van de bevraagde (ex-)belastingplichtige: diens hele persoonlijke leven wordt omgekeerd om te zien waar iemand (het meest) verankerd is. Dat onderzoek gaat diep. Dat is enerzijds het gevolg van de ‘open norm’ – meer daarover hierna.

Anderzijds wordt het onderzoek niet in meetrapsvorm uitgevoerd zoals wel wenselijk kan worden geacht: start met vragen die minder diep ingrijpen op de privacy en alleen als daar vervolgens aanleiding toe bestaat, verder doorvragen.

Oproep

Namens een ieder die potentieel onderwerp wordt van een woonplaatsonderzoek daarom de oproep: overweeg om die onderzoeken met minder inbreuk op de privacy uit te voeren. Bijvoorbeeld door wel concretere kaders te schetsen en/of wel de vragen in meertrapsraketten te stellen.